Page 29 - ÖZ BAKIŞ - İZMİR İl Millî Eğiitm Müdürlüğü Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi - SAYI 2

Öz Bakış

OSB’li çocuklarla yapılacak zihin kuramı çalışmalarının, tipik gelişim gösteren çocukların zihin kuramı
gelişim basamakları ile aynı sıralamada yapılması daha uygun olur. Çalışmaya başlamadan önce OSB’li
çocuğun zihin kuramı düzeyini belirlemek için değerlendirme yapılarak çalışmalara başlanması gerekir.

Örneğin; oyun oynama becerileri şu basamakları takip ederek çalışılmalıdır:

բ Keşfedici araştırmacı oyun oynama բ Basit yapar gibi yapma oyunları oynama
բ İki nesneli oyun oynama բ Yapar gibi yapma dizileri oluşturarak oyun
oynama
բ Nesneleri işlevine uygun kullanarak oyun
oynama բ Sembolik oyun oynama
բ Kendi kendine yapar gibi oyun oynama բ Sosyo-dramatik oyun oynama

բ Yapı-İnşa oyunları oynama բ Kurallı oyun oynama

Henüz keşfedici araştırmacı oyun oynamayan çocuğun sembolik oyun oynaması beklenemez.

Tipik gelişim gösteren çocuklar yukarıdaki sıralamaya uygun olarak oynama becerisini kazanırlar. OSB’li
çocukların da oyun oynama becerisi düzeyleri belirlenerek bu sıralama doğrultusunda çalışmalara
başlanması gerekmektedir.

OSB’si olan bireylerde zihin kuramında yetersizlikler görülse de bu aşılamayacak bir sorun değildir.
Sistematik bir eğitimle OSB olan çocuklar geç olsa da zihin kuramı becerisini kazanabilirler.
Son olarak Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan
Zihinsel Yetersizlik ve OSB Olan Bireyler İçin Destek Eğitim Programının içeriğinde kişilerin düşüncelerini,
duygularını, inançlarını, istek ve niyetlerini anlama ve ifade etmeye yönelik kazanımların yer alması
zihin kuramı çalışmalarını desteklemektedir. Ayrıca duyguları anlama, sembolik ve sosyal oyun oynama,
başkalarından gelen isteklere ve duygulara uygun tepki verme (Duygu Regülasyonu) gibi hedefler de
bulunmaktadır.

KAYNAKÇA

1. Acarlar F., 2001. Sembolik oyunun dil gelişimi ve dil bozukluklarıyla ilişkisi. Özel 12. Frith, U. (1995). The Origins of Theory of Mind. Autism Explaning the Enigma.
Eğitim Dergisi, Ankara.3 (1), 25-33. Blackwell, Oxford. UK / Cambridge USA.
2. Astington J. W., Edward M. J., 2010. The development of theory of mind in 13. Howlin, P., Baron-Cohen, S., Hadwin, J., 2016, Çev. Selin Atasoy, Otizmi Olan
early childhood. Social cognition. http://www.child-encyclopedia.com/social- Çocuklara Zihin Okumayı Öğretmek, Nobel Yayınları, Ankara.
cognition/according-experts/development-theory-mind-early-childhood
14. Kayısılı, B. K. (2014). Zihin Kuramı ve Dil Arasındaki İlişki:BirDerlemeAnkara
3. Astington, J. W. (2003). Sometimes neccesary never sufficent. False–belief Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(2), 81-93.
understanding and social competence. B. Repacholi, V. Slaughter (Eds),
Individual Diffrences in Theory of Mind, (p. 13–38). New York: Psychology Press. 15. Langdon, R. (2003). Theory of mind and social sysfunction. B. Repacholi, V.
Slaughter (Eds), Individual Diffrences in Theory of Mind, (p. 241–269). New York:
4. .Atasoy,S.& Uylaş ,E. (2005) Otistik Bir Olgunun Duyguları Anlama ve İfade Psychology Press.
Etme Becerisinin Kazandırılmasına Yönelik Düzenlenen Kısa Süreli Bir Eğitim
Programının İncelenmesi 16. Leslie, M, A. (1987). Pretense and Representation: The Origins of ―Theory of
Mind‖ Psychological Review, 94 (4), 412-426.
5. Atasoy, S., 2008, Yüksek Fonksiyonlu Otistik Çocuklarda Çeşitli Bilişsel Özellikler
Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, 17. Reisberg, D. & Hertel, P., (Eds.). (2004).Memory and emotion. Oxford University.
6. Cassidy, K. W., Werner, R. S., Rourke, M. & Zubernish, S. B. (2003). The 18. Uylaş, E., 2015, Otizm Spektrum Bozukluğu Tanılı Çocuklar İçin Geliştirilen Zihin
Relationship Between Okuma Becerileri Öğretimi Programının Etkililiğinin İncelenmesi
7. Dockett, S., & Smith, I. (1995, March). Children’s Theories Of Mind And Their 19. Yücel MO. ġizofreni ve Bipolar Bozukluk Hastalarının Birinci Derece Yakınlarında
Involvement in Complex Shared Presente. Poster Presented at The Biennial Zihin Kuramı Bozuklukları (Tıpta Uzmanlık Tezi) Ankara: Ankara Üniversitesi;
Meeting of the Society for Research in Child Developmen, Indianapolis. 2008
8. Duman, T. (2014) , Bipolar Bozukluk Hastaları ve Birinci Derece Yakınlarında Zihin 20. Wellman, H. M., & Lagattuta, K. H. (2000). Developing understandings of mind.
Kuramı ve Yürütücü İşlevler In S. Baron-Cohen, H. Tager-Flusberg, & D. J. Cohen (Eds.), Understanding other
minds: Perspectives from developmental cognitive neuroscience (pp. 21–49).
9. Eyüpoğlu,M. (2014).Otizm Spekturum Bozukluğu Tanılı Çocuk ve Ergenlerin Oxford University Press.
Sağlıklı Kardeşlerinin Zihin Kuramı ,Psikososyal ,Aile İşlevselliği ve Fiziksel
Morfolojik Özellikler Açısından Değerlendirilmesi 21. https://www.nuhunmerkezi.com/cocuk-gelisiminde-onemli-bir-esik-zihin-
kurami-yetisi/
10. Connolly J. A., Doyle A. B., 1984. Relation of social fantasy play to social
competence 22. https://www.oced.org.tr/konumuz-zihin-kurami/
11. Farrar, M. J., & Maag, L. (2002). Early language development and the emergence 23. https://www.algiaba.com.tr/zihin-kurami/
of a theory of mind. First language,

Temmuz 2022 - Sayı 2 | 29