Page 46 - ÖZ BAKIŞ - İZMİR İl Millî Eğiitm Müdürlüğü Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi

Öz Bakış

engelli çocuğa sahip ailelerin algıladıkları sosyal
destek ile stres, depresyon, endişe, kızgınlık
arasında ters yönde bir ilişki olduğu saptamıştır.

En yalın ifade ile sosyal destek arttıkça stres,
depresyon, endişe ve kızgınlık hisleri azalma eğilimi
göstermektedir (Gray ve Holden, 1992).
Sosyal desteği en çok hisseden engel grubunun
ise dil konuşma güçlüğü engeline sahip çocukların
SOSYAL DESTEK
anne ve babaları olduğu tespit edilmiştir (Aslan,
2019).

Engelli çocuğa sahip ailelerin yaşam doyumu,
iyimserlik ve psikolojik rahatsızlık belirtileri
gösterme arasındaki ilişkinin incelendiği bir
Balcı ve Ark. (2019), yaptıkları engelli çocuğa
sahip olan ebeveynlerin, aile yükünün belirlenmesi araştırmada iyimserlik ve iyimser bakış açısının
yönündeki araştırmada ise annelerin %68’inin yaşam doyumunu olumlu yönde etkilediğini
profesyonel sağlık danışmanlarına ihtiyaç öte yandan yaşam doyumu azaldıkça psikolojik
duyduklarını, bunlardan sadece %37’sinin rahatsızlık belirtilerinin arttığı gözlemlenmiştir.
bu uzmanlardan bilgi ve destek isteğinde Kısaca iyimser bir bakış açısına sahip olan kişinin
bulunduklarını ancak sadece %33’ünün bu hizmeti yaşamdan doyum aldığı ve psikolojik rahatsızlık
alabildiğini belirlemişlerdir. belirtilerini gösterme olasılığının azaldığı söylenebilir
(Avşaroğlu ve Okutan, 2018).
Zihinsel engelli çocuğa sahip olmanın sosyal
hayata etkisi incelendiğinde ise, annelerin %66’sının Öte yandan yaşam standardı ve eğitim durumunun
zihinsel engelli çocuğun varlığından ötürü aile engelli çocuğa sahip ailelerin üzerindeki etkisi
üyeleri arasında sorunlar yaşandığı, %56’sının araştırıldığında üniversite ve üstü eğitime sahip
çocuklarına yeteri kadar zaman ayıramadıkları, ve orta düzey ve üstü gelire sahip engelli çocuğa
%79’unun engelli çocuğu olan diğer ailelerle temasa sahip ailelerin daha yüksek umut düzeyine sahip
geçtikleri, %88’inin kendi engelleri ile ilgili hizmet oldukları görülmüştür. Ayrıca psikolojik dayanıklılığı;
veren dernek ve kuruluşlarla temasa geçmedikleri aile, arkadaş desteğinin etkilediği gözlemlenmiştir
saptanmıştır. (Zengin, 2013).
Sonuç olarak yapılan araştırmalar ışığında engelli
Bu bağlamda engelli çocuğa sahip ailelerin;
fiziksel, sosyal, ekonomik yüklerin, zamana olan çocuğa sahip olan ailelerin sağlıklı çocuğa sahip
ihtiyaçlarının ve yetersizlik algılarının psikolojik olan ailelerden daha fazla aile yüklerinin olduğu
sağlamlığı olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. ve durumun tüm yaşam boyu sürmesi nedeniyle
Aile yükünün artmasına göre ailenin hem kendilik yıpratıcı bir hayat devam ettirdikleri çok açık bir
algısının bozulduğu hem de sosyal desteği gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır.
hissetme oranının düştüğü ve bu durumunda Ülkemizde engelli çocuğa sahip olan ailelere
psikolojik sağlamlığı azalttığı da belirlenen bir diğer yönelik sağlık desteği, ekonomik destek ve
gerçektir (Bildirici, 2014). Sivrikaya ve Tekinaslan eğitim desteği vermek adına yürütülen çalışmalar
(2013); yaptıkları çalışmada sosyal desteğin artması mevcuttur. Sağlanan bu desteklerin engelli çocuğa
durumunda stresin ve aile yükünün hafiflediğini sahip ailelere ulaşmasında Rehberlik ve Araştırma
tespit etmişlerdir. Merkezleri çok önemli bir görev üstlenmektedir.
Rehberlik Araştırma Merkezleri, engelli çocuğa
Sosyal desteğin engelli çocuğa sahip aileler için
önemi ile ilgili yapılan başka bir araştırmada ise sahip ailelerin bu durumu öğrendikten sonra

46 | Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi